Sosyal Medyanın Gözdeleri: Influencer (Etkileyiciler)

Etkileyici pazarlama (influencer marketing), sektörde yeni bir kavram olmasa da, son birkaç yılda çılgınca popüler hale geldi. Pandemi döneminde online alışverişe yönelim çok arttı, pek çok marka özellikle sosyal medyadaki reklam çalışmalarına hız verdi. Etkileyici pazarlama ön plana çıktı ve şirketler müşterilerine ulaşmak için her zamankinden daha fazla zaman ve çaba harcıyor. Geçtiğimiz haftalarda (04.05.2021 tarihli ve 309 sayılı toplantısında 2021/2 numaralı ilke kararı) Ticaret Bakanlığı tarafından reklam ve haksız ticari uygulamalara ilişkin reklam verenlerin, reklam ajanslarının ve “sosyal medya etkileyicisi” olarak tanımlanan influencer’ların sorumlu tutulacağı bir kılavuz yayımladı.

Etkileyicilerin, ticari reklamlarda uyulması gereken ilkeleri belirleyen ve haksız ticari uygulamalara karşı tüketiciyi korumaya yönelik düzenlemeler yapan Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu’nun ilke karar olarak kabul ettiği kılavuzla influencer’ların ve reklam verenlerin yükümlülük ve sorumlulukları sonunda belirlenmiş oldu.

Peki Etkileyici (Influencer ) Kimdir, Etkileyici Pazarlama (Influencer Marketing) Nedir?

Influencer marketing, bir marka ile bir influencer arasındaki ilişkidir. Etkileyici, markanın ürünlerini veya hizmetlerini Instagram, YouTube, Twitter, Tik Tok  vb. gibi çeşitli medya kuruluşları aracılığıyla tanıtır. 

Ünlülerin onaylarıyla karıştırılmaması için, etkileyici pazarlama, bir markaya tanınmış bir ünlüyü eklemekten daha fazlasını yapar. Etkileyenler, niş bir topluluk içinde güvenilir figürler olmalı ve sadık bir takipçiye sahip olmalıdır. Buna ek olarak, genellikle reklamını yaptıkları ürün veya hizmetlerle ilgili bilgi veya deneyime sahiptirler.

Örneğin, YouTube’da ağırlık çalışması ve doğru beslenme konusunda kapsamlı bilgiye sahip popüler bir fitness vlogger’ından spor giyim veya ek bir şirket için reklam yapması istenebilir. Bazı durumlarda, etkileyicinin reklamını yaptığı ürünle ilgili deneyimi olmayabilir. Bu durumda, takipçilerini etkilemek için topluluklarında oluşturdukları güven ve sadakate güvenirler. Yaygın etkileyici kategorileri arasında maceracılar, fotoğrafçılar, yemek meraklıları, nasıl yapılır uzmanları, güzellik uzmanları, sanatçılar, modeller ve komedyenler yer alır.

Etkileyenler bağımsız olarak çalışır, kendi içeriklerini oluşturur ve bir şirketin reklam özelliklerini buna entegre eder. Etkileyici, markanın mesajını kontrol eder ve onu nasıl canlandırmak istediğini seçer. Bu, özgünlüğü teşvik eder ve belirli bir hedef kitleye ulaşmaya yardımcı olabilir. Etkileyici pazarlamanın güzelliği, herkesin bir influencer olabilmesi ve işletmelerin geniş hedef kitlelere ulaşmalarına izin veren çok sayıda seçim yapabilmesidir.

Influencer Marketing Neden Bu Kadar Önemlidir?

Teknolojik gelişmelerden çok önce, planlı televizyon, kitlesel medya tüketicilerinin erişebildiği neredeyse tek şeydi ve pazarlamacıların kitlelere reklam vermek için kullandıkları ana platformlardan biriydi. Günümüzde internetin oluşması ve Instagram, Facebook ve YouTube gibi sosyal medya platformlarının popülerliği ile tüketiciler, görüntülemek istedikleri içerik üzerinde sınırsız özgürlük ve seçim hakkına sahiptir. Bu markalar için sorun yaratıyor. Hedef kitleleri çeşitli medya türlerine yayılmaya devam ettikçe, onlara ulaşmak giderek zorlaşıyor.

Sonuç olarak, pazarlamacılar etkileyici pazarlamanın soruna bir çözüm sunabileceğini keşfettiler. Markaların doğrudan hedef kitlelerini bulmalarına ve onlara reklam vermelerine olanak tanır. Tüketiciler, markalara ve pazarlama taktiklerine giderek daha fazla şüpheyle yaklaşıyor ve güven inşa etmek çok önemli. Etkileyiciler aracılığıyla reklam vermek, markaların niş bir topluluğun günlük olarak izlediği, etkileşim kurduğu ve güvendiği biri aracılığıyla tanıtım yapmasına olanak tanır. Dolayısıyla, tüketiciler, bir ticari veya sosyal medya reklamına şüpheyle yaklaşmak yerine, tercih ettikleri etkileyicinin ürünü sevmesi durumunda kendilerinin de seveceğine güveniyorlar.

Nelere Dikkat Edilmeli?

Çoğu pazarlama stratejisinin aksine, etkileyici pazarlama, bir marka ile üçüncü bir taraf arasında yüksek düzeyde güven gerektirir. Influencer’ların genellikle yasal sözleşmeler imzalamaları istenmesine rağmen, markanın itibarının önemi esasen onların elindedir. Bir marka, etkileyicinin içeriğinin genel imajıyla uyumlu olduğundan emin olmalıdır. Tekinsiz veya rahatsız edici içeriğin kullanılması, markanın itibarı üzerinde olumsuz sonuçlara yol açabilir. Bu, özellikle olgunluk ve profesyonellikten yoksun olabilecek genç etkileyicilerle çalışırken önemlidir.

Bir şirket ayrıca sahte takipçilere karşı dikkatli olmalıdır. Etkileyici, sahte takipçiler satın alabilir, bu da onların gerçekte olduğundan çok daha büyük bir hayran kitlesine sahip görünmelerini sağlar. 

Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından Yapılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuz” neler içeriyor?

Söz konusu kılavuz ile sosyal medya etkileyicileri tarafından yapılan ticari reklam, uygulamalar hakkında reklam veren, reklam ajansları, mecra kuruluşları ve reklamcılık ile ilgili tüm kişi, kurum, kuruluşlara yol göstermek amaçlandı.

Kılavuzda, sosyal medya hesabından kendisine ya da reklam verene ait bir malın, hizmetin satışını veya kiralanmasını sağlayan, hedef kitleyi oluşturanları bilgilendirmek, ikna etmek amacıyla pazarlama iletişiminde bulunan dünyada “influencer” olarak kabul gören kişiler, “sosyal medya etkileyicileri” olarak tanımlandı.

Influencerlar aracılığıyla yapılan reklamların açık, anlaşılır şekilde ifade edilmesi ve ayırt edilebilir olmasının zorunlu kılındığı kılavuzda, sosyal medyada da sesli, yazılı ve görsel olarak örtülü reklam yapılması yasaklandı.

Reklam verenden maddi kazanç veya ücretsiz, indirimli mal ya da hizmet gibi faydaların sağlandığı paylaşımlarda, influencerlar tarafından bu durumun, ticari reklam ilişkisinin gerçekleştiği platforma bağlı olarak belirtilmesi zorunlu hale geldi.

Influencerlar paylaşımın ticari reklam olduğunu anlaşılacak biçimde ve konumda belirtecek. Bunlar, paylaşımlar içinde kullanılan renklerden ve arka fondan ayırt edilebilir nitelikte, kolaylıkla okunabilir büyüklükte olacak. Paylaşımda başka etiket ya da açıklamalara yer verilmesi durumunda ise etiket veya açıklamalar arasında görünebilir şekilde belirtilecek.

Paylaşımın ticari reklam olduğunu ifade eden ibareler, tüketiciler tarafından ilk bakışta fark edilebilecek biçimde sunulacak.

– Influencer deneyimlemeden tavsiye edemeyecek

Sosyal medya etkileyicisi, henüz deneyiminin bulunmadığı bir mal veya hizmete ilişkin tüketiciler nezdinde o mal veya hizmeti onaylayacak ya da deneyimlediği algısı yaratacak şekilde ticari reklam amacıyla paylaşım yapamayacak.

Influencerlar, bir mal veya hizmete ilişkin ilgili mevzuata aykırı olacak şekilde sağlık beyanında, nesnel, ölçülebilir, sayısal verilere dayanmayan, ispatı mümkün olmayan bilimsel araştırma ve test sonuçları hakkında iddialarda bulunamayacak.

– Filtre kullandığını açıkça belirtecek

Kılavuzda, influencerların diğer yükümlülükleri de şöyle sıralandı:

“Doktor, diş hekimi, veteriner hekim ve eczacılar ile sağlık kuruluşları tarafından sunulan mal veya hizmetlere yönlendirmede bulunamaz, bu mal veya hizmetlerin tanıtımını yapamaz. Kendisine reklam veren tarafından hediye edilmiş bir mal veya hizmeti satın aldığı izlenimi oluşturamaz. Bir mal veya hizmetin ticari reklamına ilişkin herhangi bir reklam verenden maddi kazanç, ücretsiz ya da indirimli mal veya hizmet gibi faydalar sağladığı süre boyunca kendisinin sadece bir tüketici olduğu izlenimi oluşturamaz. Herhangi bir malın ticari reklamında, efekt veya filtreleme uygulamalarını kullanması durumunda görüntünün filtrelendiğini açıkça belirtecek. Sosyal medya aracılığıyla bir mal veya hizmet hakkında iletişim kurmak için sistematik olarak sahte ya da var olmayan kimlikleri toplu olarak oluşturamaz, kullanamaz.”

– “Daha fazla oku” seçeneğine tıklamadan reklam olduğu anlaşılacak

YouTube ve Instagram TV gibi video paylaşım mecralarında yapılan reklamlarla canlı yayın niteliğinde olan paylaşımlarda, videoda sürekli veya videonun başlığında ya da açıklama kısmında, ilgili reklamın geçeceği bölümün başında tüketicileri “daha fazla oku” gibi bir alanı tıklamak zorunda bırakmadan yazılı, sözlü olarak videonun reklam niteliğinde olduğu, reklam verenlerin isim ve unvanı, influencerların bu hizmeti dolayısıyla ücret ya da hediye aldığı bilgileri yer alacak.

Instagram, Facebook, Twitter gibi sosyal medya platformlarında fotoğrafın, mesajın içinde, altında ya da açıklamalarında reklam verene ilişkin ad, marka, ticaret unvanı gibi tanıtıcı bilgilerden herhangi biriyle beraber, kılavuzda belirtilen etiketlerden veya açıklamalardan en az birine yer verilecek. Aynı şekilde Podcast yayınlarında da bu bilgilendirmeler yapılacak.

Snapchat ve Instagram hikayeleri gibi içeriğin yalnızca kısa süreliğine görülebildiği reklamlarda; paylaşım süresince reklam verene ilişkin ad, marka, ticaret unvanı gibi tanıtıcı bilgilerden herhangi biri ile “#Reklam”, “#Reklam/Tanıtım”, “@[Reklam veren] ile iş birliği” gibi etiketlere de yer verilecek.

Söz konusu kılavuzda influencerların kullanması üzerine reklam verenler de sosyal medya etkileyicilerini bu kılavuz ve ilgili kanun hükümleri hakkında bilgilendirmek, bu kişilerin yükümlülüklerini yerine getirmesi için çaba göstermek ve ihlallere karşı önlem almak ile sorumlu kılındı.

Reklam verenler, reklam ajansları ve mecra kuruluşu olarak sosyal medya etkileyicilerinin her biri, bu kılavuz maddelerine uyum konusunda ayrı ayrı sorumlu tutuldu. (Kaynak ticaret.gov.tr) 

Etkileyicilerin (influencer’ların) ve reklam verenlerin yükümlülük ve sorumlulukları belirlenmiş olduğu bu klavuzu hem markaların hem de etkileyicilerin son derece dikkate almasını öneririm.

Yeni sayıda görüşmek üzere.

Yeşim Mutlu 

Yüksek Teknoloji Dergisi, Haziran 2021, Tekno Mutlu

 

Yorum yok

Yorum Yazın