Gebelik Şeker Hastalığı(Diyabet) nedir?

Gebelik diyabeti gebelik esnasında ortaya çıkan şeker metabolizma bozukluğudur. Gebeliklerde % 3 ile 10 civarında görülmektedir Gebelik diyabeti, gebelik esnasındaki diyabet olgularının % 90 ını oluşturmaktadır. Tip2 diyabet ise olguların yaklaşık % 8 idir.

Gebelikteki şeker metabolizmasında ne gibi değişiklikler meydana gelir ?

Gebelikte büyümekte olan bebeğin anne kanındaki şekeri plasenta yoluyla aktif olarak çekmektedir. Yemekler arasında ve açlıkta bile bu aktivite devam ettiğinden gebelikteki ani şeker düşmeleri meydana gelebilmektedir. Gebelik ilerledikçe şekere ihtiyaç da artmaktadır. Östrojen, progesteron ve koryonik somatomammotropin gibi plasenta hormonlarının artışı ile insüline direnç artar ve 24 gebelik haftasında insülin normalin yaklaşık % 50 kadar fazla salgılanmaktadır. Bu durum normal diyabet hastalarındaki metabolik değişikliklere benzer bir durum meydana getirmektedir. 

Gebelikte diyabet neden önemlidir?

Diyabet ve gebelik olgularında doğumda omuz yaralanmaları normale göre 2 kat, sezaryen riski 3 kat ve yenidoğan bakım ünitesine ihtiyaç yaklaşık 4 kat artmaktadır.

Gebelikte saptanmayan ve kontrol edilemeyen diyabette bebek üzerinde ne gibi sorunlar meydana gelebilir?

Yüksek şeker düzeyleri nedeniyle bebekte de insülin düzeyleri artar bunun neticesinde iri bebek meydana gelebilir. Doğumda omuz ve sinir yaralanmaları meydana gelebilir. Ayrıca yenidoğanda solunum sıkıntısı, yüksek bilirubin, şekerin düşmesi, kalsiyum düşmesi, alyuvarlarda artış görülebilmektedir. Tüm bu durumlar bebeklerin yenidoğan yoğun bakımda takibini gerektirmektedir. Maalesef gebeliğin son aylarında meydana gelen şeker iniş çıkışları bazen bebeğin kaybına bile neden olabilmekte ve varolan antenatal testlerle onu saptayamayabiliriz.

Gebelikte görünen diyabet nasıl teşhis edilir ?

Yüksek risk grubunda olmayan gebelerde 24 ile 28 gebelik haftaları arasında 50 glukoz tarama testi yapılır ve 1 saatlik tokluk şekeri 140mg/dl üzerinde saptanan vakalara 100 gr ile şeker yükleme testi yapılır. Tanıyı 100 gr yükleme testi ile koyuyoruz.

Şeker tarama testinde açlık kan şekeri alındıktan sonra 50 gram glikoz ihtiva eden şekerli bir sıvı içirilmekte ve 1 saat sonra tekrar şeker tahlili için kan alınmaktadır. Kan şekeri değeri açlık 95 mg/dl ve 50 gram glikoz sonrası 140 mg/dl altında ise test normaldir. Eğer 1 saatlik değer 140 üzerinde ise test pozitiftir ve bu durumda gerçek tanı için 100 gram ile yapılan 3 saatlik şeker yükleme testi yapılmalıdır. 100 gram OGTT diye de adlandırılan bu testte açlık şeker sonrası içilen 100 gr glikoz sonrası 1,2 ve 3. saatlerde kan şekeri bakılmaktadır. 1 saatte 180,2 saate 155 ve 3 saatte 140’in altında ise gestasyonel diyabet yoktur. En az 2 değer yüksek saptanırsa Gestasyonel Diyabet tanısı konur.

Yüksek risk grubunda olan gebelere ise gebeliğin başında şeker testi yapılması gerekmektedir.

Risk grubundakileri nasıl tanımlarsınız?

• Ailede diyabet olması

• Önceki hamilelikte gestasyonel diyabet tanısı konmuş olması

• Anne adayının yaşının 35 den fazla olması

• Polikistik over sendromu olan anneler

• Önceki doğumunda 4000 gr üzerinde bebek dünyaya getiren anneler

• Hamilelikte sigara içimi gestasyonel diyabet için risk faktörleridir.

Gebelik diyabetinin takibi nasıl yapılmaktadır ?

Endokrinoloji uzmanı ve kadın doğum hekimi ile birlikte takibi gerektirmektedir. Diyet, insülin, şekeri azaltan ilaçlar ve şeker düzeyleri ile birlikte anne rahmindeki bebeğin takibi periyodik aralıklarla yapılmaktadır. Annenin kan şekeri seviyelerindeki denge bebeğin sağlığını etkileyebilmektedir. Bebeği gelişimi sağlığı ultrasonografi, doppler ve nonstress test adı verilen testlerle takip edilmektedir.

Dr Hüseyin Mutlu