28 Tem Bize Gelen Bizi Yaşar

Mayıs ayında Avrupa Müze (EMF) tarafından verilen ve en saygın müzecilik ödüllerinden olan “Avrupa Yılın Müzesi Ödülleri”nde Bayburt Kenan Yavuz Etnografya Müzesi “2021 Silletto Ödülü”nü almaya hak kazandı. Troya Müzesi ve Odunpazarı Modern Müzesi “Özel Teşekkür”e layık görülürken haberi okuduktan sonra her bir müzenin hikayesinin peşine çoktan düşmüştüm.

Mayıs ayında içine bayram tatilini de alan tam kapanmayı ailemle birlikte doğduğum topraklarda / Çanakkale’de geçirdim. Kısıtlamanın sona ermesile birlikte 2018 yılından bu yana sürekli ziyaret ettiğim Troya Müzesi’nin özel teşekkür ödülüne giden yolculuğunu müze müdürü Rıdvan Gölcük’ten dinledim. Okumak isterseniz hem kişisel web sitem de hem de milliyet / yaşam köşemde yer alıyor. 

Üç müze ile ilgili haber yapmak ve hikayelerini dinlemek hayalimin ikinci durağı Bayburt Kenan Yavuz Etnografya Müzesi oldu. Müze “2021 Silletto Ödülü”nü almasıyla birlikte hem Instagram paylaşımlarıyla hem de “Köklere dönüş” sloganıyla çok kişinin dikkatini çekmişti. Müzede ve konaklama tesisi Loruhan’da geçirdiğim dört dolu günden muazzam duygularla ayrıldım. Müze kurucusu Kenan Bey ve çok değerli ailesi ile olmak, sevgilerini paylaşmak o kara değerli ki benim için. Satırlarım ne yazsam eksik kalacak gibi hissediyorum. 

Size müze ve Loruhan Hakkında duygularımı yazmadan önce “Silletto Ödülü” nedir kısaca onu da anlatayım. 

“Silletto Ödülü” müze alanında üstün başarıyı ve yeniliği destekleyen, teşvik eden, ödüllendiren ve sergileyen Avrupa Müze Forumu’nun yıllık olarak verilen Avrupa Yılın Müzesi ödüllerinin bir parçası. Silletto vakfı tarafından desteklenen ödül, yerel halkı müze ve miras projelerinin planlanması, geliştirilmesi ve yürütülmesine dahil etmede mükemmellik sergileyen veya toplumu aydınlatmak amacıyla gönüllü insanlarla yaptığı çalışmalarda en başarılı olduğuna kanaat getirilen müzeye veriliyor.

Kenan Yavuz Etnografya Müzesi vakıf tarafından aranılan tüm detayları gerçekleştirdiği gibi Kenan Bey’den öğrendiğime göre şu an dünyada başka örneği yok. Vakıf yöneticileri bu kapsamda bir müze görmemiş. 

Müzenin her yerinde gelecekten geçmişi, geçmişten geleceği hissediyorsunuz. İnsan kendini kaç yere bu kadar ait hissedebilir bilmiyorum. Tek bildiğim orada yaşadığım ve hissettiklerim çok yoğun duygular. Müzeyi gezerken de yaşarken de çocukluğumu, özlediklerimi buldum. 

BAYBURT’A MÜZE Mİ OLUR?

Kenan Yavuz’un doğup büyüdüğü Bayburt İli, Demirözü İlçesi, Beşpınar Köyünde müze inşa edip Avrupa’nın en iyisi olmasının özünde köklerinden asla kopmaması ve tüm değerlerine sahip çıkması yatıyor. Annesi Alime babaannenin anlattıkları Kenan Bey’in daha çocukluktan itibaren ülkemize katkısının olacağının belgesi. Alime babaannenin eviyle başlayan Etnografya Müzesi’nin temeli bugün Beşpınar Köyünde 8000 m2 alan içerisinde zaman ve mekân ilişkisi içerisindeki tüm yapılar, bölgenin dokusu ve mimari yapısı ile bütünleşik olarak yayılmış durumda. Müzenin yapımında kullanılan taşlar ve ahşaplar, çevre köylerde yıkılan evlerden ve dağlardan toplanmış. 2013 yılında kültür evi olarak başlayan müze 2019 yılında “Resmi Özel Müze” statüsünü kazanıyor.

Pandemiyle birlikte kültür turizmi, en fazla gelişme gösteren turizm çeşitleri arasında yer alırken, Kenan Yavuz Etnografya Müzesi’nde Bayburt’a ait alışkanlıklar kadar köyün yaşam alanlarında var olan özellikleri deneyimledim. Açıkçası bu yolculuğa çıkarken bu deneyimleri aklıma dahi getirmemiştim.

Ülkemizde  turizm denince akla deniz, otel tatili gelirken pandemiyle birlikte bunun değiştiğini ve farklı bir ivme kazandığını görüyoruz. Kenan Yavuz Etnografya Müzesi ve Loruhan’da Bayburt’ta diğer insanların nasıl yaşadığını, ne yediğini, ne içtiğini, ne giydiğini, nasıl barındığı vb. tüm unsurları görebilirsiniz. 

4 gün boyunca yaşadığım kültürel içeriklerle birleşen samimiyet, güler yüz, yaşanmışlıklar ve aile hikayeleriydi. Sabahları Otlukbeli Dağının gölgesinde yapılan sabah yürüyüşleri kent yaşamında sayısız CEO toplantısından daha değerliydi. Doğanın içinde güneşi teninizde hissederek, harika güzelliği görmek burada çok sıradan olsa da kent yaşamında olan bizler için unutulma anılar. Bir insan hayatında kaç kare gökyüzünde uçan kartal görebilir? Hem de üç kartal. Ve kartallar gerçekten yükseklerde uçuyor 🙂 

Yürüyüş sonrası Kenan Bey’in kardeşi Kemal Bey’in yakın bir zaman önce vefat eden eşinin adını taşıyan Nimet Hanım Çay Evi’nde kahvaltı öncesi limonlu çay içmek için bile müzeye gidilir ki müzenin hangi köşesini yazsam!

Kahvaltı ve yemeklerde müzenin ve konaklama tesisi Loruhan’ın tüm çalışanlarıyla aynı sofraya oturmak, yerel lezzetleri tatmak ve sohbetle bütünleşen bu kalabalık sofrada yer almak ne büyük mutluluktur. 

Nasıl hepimiz aynı değilsek yaşadıklarımız da burada çok farklı etkilere sahip. Çalışanların çoğunun üniversite mezunu olduğu gibi farklı karakterleri ve kültürel donanımlarıyla hayran olmamanız imkansız. Hepsine buradan da teşekkür etmek isterim.

Genç kuşaklara kültürel değerlerimizle ilgili büyük görev düşerken fikirlerinin burada hayat bulması muazzam. Kenan Yavuz Etnografya Müzesi’nde herkes etnografik 🙂

Etnografya Müzesinde neler göreceksiniz?

Müzeyi gezmek için bir gününüzü ayırmanızı özellikle öneririm. Eğer bu kültürü yaşamak ve hissetmek istiyorsanız mutlaka konaklamalı ve benzersiz deneyimi yaşamalısınız. Üç gün diye yola çıktığım müzeden dördüncü gün ağlayarak ayrıldım. Buradan bile pay biçebilirsiniz.

Müzeye girişte öğrenci ve misafirler için sembolik bir giriş ücreti alınıyor. Öğrenci 2,5 misafir 7,5 TL. 

Müzeye giriş sonrası ister köy meydanından, ister müzeden isterseniz ister çinimaçin sergi alanında başlayabilirsiniz. Köy meydanından başladığım ziyaretimde Kenan Bey’in büyük aşkla anlattığı hikayesini dinlediğim için çok şanslıyım. Lakin Kenan Bey ve ailesi neredeyse tüm misafirlerle birebir aynı ilgiyi gösteriyor. Müzede her zaman sorular cevap buluyor.

Müzenin içerisinde Köy Meydanıyla başlayan turumu, Köy Evi, Su Değirmeni, Bezir Yağı Değirmeni, Anfi Tiyatro ve Açık Hava Sineması, Dede Korkut Türk Kimliği Kütüphanesi, Mescit, Tandırlık, Daimi Çinimaçin Sergi Alanı, Kapalı Sergi Salonları, Açık Sergi Alanları, Salıncak, Bayburt Güvercin Kuşu Evi, Aşhane, Gecekondu ve Konak olarak sonlandırdım. Ayrıldığım günde Yukarı Loru Ömer Kahvesi tamamlanmıştı. Hoş biz kahve tamamlanmadan ilk gittiğim günün gecesi sağanak yağmurda çoktan patates (karton) közlemiş ve hayallerle dolu bir sohbeti geride bırakmıştık.

Yaşanmış hikâyeler, gerçek kişiler ve bu kişilere ait eşyalar üzerinden sergilenen bu tılsımlı yerde herkes kendine ait yaşanmışlıkları çok net buluyor. “Bize gelen bizi yaşasın” sloganı ile burada boşuna söylenmemiş.

Doğup, büyüdüğü topraklara bir armağan 

“Kenan Yavuz Etnografya Müzesi olarak 6 ana kategoriden biri olan ve kültür köklerinin, kültürel zenginliğin görünür kılınmasında çok başarılı projeler üretmek, yerel halk ile birlikte çalışarak, sosyal ve ekonomik hayata katkı koymak anlamına gelen büyük ödül Silletto’yu ülkemize kazandırmanın mutluluğunu ve gururunu yaşıyoruz.”  Kenan Yavuz 

Kenan Yavuz Etnografya Müzesi’nden döndükten sonra birkaç gün kendime gelemedim. Kent yaşamının içinde var olmak köylerde unutulmaya yüz tutan güzelliklerin yanında bir hiçti. 

Pandemi devam ederken müzede doğanın içinde son derece etnografik yaşamak yeni yaşanacak güzel anıların habercisi. Umarım tırpan ile ot biçme şenliği, tandır şenliği, harman şenliği, kem eğirme şenliği, bulgur yapma şenliği vb deneyimleme şansım olur. Müze, yakın zamanda da sanat ve kültür içerikleriyle çok daha konuşulur olacak.

Geleceğin şekillenmesinde kültürel değerlerimizin bozulmadan gelecek kuşaklara aktarılması son derece mühim. Bir gün bu muazzam yeri ziyaret ederseniz Kenan Beyin doğup büyüdüğü köy evinin içerisinde duygularınızı dinleyin. Kaç kişi böyle bir müze yaratabilir? Kaç kişi kültürü turizm ile birleştirip böyle güzel duygularla paylaşabilir?

Her anınızda başka bir anının yolculuğuna çıkmanız dilleklerimle.

Yeşim Mutlu 

Yeşim’in notu: Instagram kullanıyorsanız @yesimmutlu hesabımın öne çıkan hikayeler kısmında tüm seyahatimi KenanYavuz başlığıyla izleyebilirsiniz. 

27 Temmuz 2021 Otel Gazetesi, Özel Haber