10 Eki Anne Sütü Neden Önemlidir?

Malum bu cumartesi “Emzirmenin Önemi” konulu söyleşide buluşacağız.  Moderatörlüğü Bebek Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Hande Yuvakuran’ın üstlendiği 11 Ekim’de Star City AVM’deki panele, Emzirme Danışmanı Esra Ertuğrul, Radyo D program yapımcısı ve sunucusu Sema Emek Eryiğit, Essistanbul Kliniği Diyetisyeni Yeşim Temel Özcan ve bendeniz fotoğrafçı blogger Yeşim Mutlu katılıyor. Bu etkinliği Mutlu Dr anlatırken , Mutlu Dr’a benim için “Anne Sütü Neden Önemlidir? diye bir yazı yazar mısın dedim. Sanki içime  doğmuş; Mutlu Dr ” Bir dergi için istediler geçen gün yazdım sana da vereyim” dedi. Böyledir işte Mutlu Dr işi eve getirmez ne olur biter hiç haberim olmaz. Hakkında çıkan haber vb bile olsa facebooktan görürüm. Yani ketumdur ketum 🙂

Bundan sonrası Dr Hüseyin Mutlu satırları. 3 kızımı da her şeye rağmen emzirmiş bir anne olarak tüm annelerin emzirmesini şiddetle öneririm.

Hamileliğin başında başlayan doğumla bitmiş gibi gözükse de yeni anneler için emzirme de ayrı bir serüvendir .  Bir taraftan aile yönlendirmeleri , bir taraftan yetersiz bilgilendirmeler sonucunda bebeğin anne sütünden yeterli yararlanması olamamaktadır. Oysa yenidoğan bebeğin temel beslenme ve sıvı kaynağı anne sütüdür. İçerdiği ilave maddeler anneden direkt olarak bebeğe geçen bağışıklık maddeleri  olan immünoglobulinlerdir.

İlk günlerde annelerin genel yakınması sütünün yetersiz olduğu ve bebeklerin aç kalabileceği korkusudur. Bu durumda yeterince çaba göstermeden verilen mamalar en önemli yanlışlardan biridir. Oysa yenidoğanın ihtiyacı arttıkça ona paralel olarak da süt üretimi artmaktadır.

Süt üretimi  için memelerin hazırlanması hamileliğin ilk aylarında başlar. İlk 3-4 ayda süt kanallarındaki süt bezleri  gelişir ve doğuma yakın günlerde içi süt ile dolu olarak beklemektedir. Sütün çıkmasını veya ilave üretimini frenleyen mekanizma plasenta ve hormonlarıdır. Doğumla birlikte plasentanın çıkması ile fren mekanizması ortadan kalkar ve süt salgısı ve üretimi başlar.

Doğum yapmış annelerde emzirme işlemi bir taraftan beyinden süt hormonu olan prolaktini, diğer yandan oksitosin adı verilen hormonun da salgılanmasını uyarmaktadır. Oksitosin emzirme sürecinde sütün dışarı çıkmasına yardımcı olur ve en önemli görevi de doğum yapmış rahimden kan kaybını engelleyerek rahmin kasılmasını temin eder. Emzirme işlemi esnasında mutluluk hormonları olan endorfinler de salgılanarak ağrıların azalmasına neden olur.  Birçok annede emzirme esnasında  hissettikleri  haz endorfinlere bağlıdır. Düzenli emzirme rahmin normal bir şekilde küçülmesini temin eder ve kanama miktarını sınırlar.

Anne sütünde özellikli proteinler, karbonhidrat, vitaminler ve mineraller ve yağ asitlerini  barındırmaktadır.  Bağışıklık maddeleri olan immunoglobulinlerin hepsi anne sütünden geçer fakat en çok miktarda geçen immunoglobulin A dır. Anne mide barsak sisteminde ve solunum sisteminde meydana gelen immunoglobulin A lar anne sütüyle bebeğe geçeren ince barsaklarda bebeğin bağışıklığını sağlamaktadır. Ayrıca anne sütü bebeğin barsak florasının sağlıklı oluşmasını temin etmektedir. Bunun dışında içerdiği büyüme faktörleri  nedeniyle anne sütü formulasyonu hala orjinaldir ve benzeri veya eşdeğerini elde etme şansı bulunmamaktadır.

Dünya sağlık teşkilatı halen yayınladığı bildiride hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde bebeklerin en az 6 anne sütü ile beslenmelerini önermekte ve bu konuda çaba gösterilmesini vurgulamaktadır.

Anne sütünü arttırmak için ne yapmalı?

Annelerin ilk günlerden itibaren en büyük endişeleri olan bebeklerinin aç kalma korkusu ve sütünün yetemeyeceği korkusu hep yaşanan problemlerdir. Süt üretimin temel uyarıcısı sıkılmadan ve bıkmadan emzirmektir. Diğer temel kaynağı da sudur. Bunun dışında geleneksel birçok yemek ve karışımlar da uygulanmaktadır.  Çemen otu, rezene, keçi boynuzu, kimyon gibi bitkillerin çaylarının günde birkaç kez içilmesi sütün üretimini 24-48 saatte arttırmaktadır.  Bu karışımların birlikte olduğu hazır demlik poşetler rahatlıkla bulunabilir. Tüm çabalara rağmen yetersiz kaldığı durumlarda bulantı ilacı olan yan etkisi prolaktin olan süt hormonunun salglanmasına neden olan domperidon içerikli tabletlerin de kullanılması süt üretimini uyarmaktadır.

Özellikle ilk defa annelik heyecanını yaşayan annelerin, emzirirken karşılaştığı sorunların üstesinden emzirmekle gelebileceği unutulmamalıdır. Memelerin ileri derecede hassas olması, şişmesinin önlemi de emzirmekten geçer.  Bu arada düzenli emziren annelerin hamilelikte aldığı kiloları geri vermesi  ve eski formlarına kavuşmasının emzirmekten geçtiğini hatırlatalım.